مروری بر حوادث روز 21 و 22 بهمن 1357

صبح روز 21 بهمن مردم تهران به هواداری از همافران تظاهرات کردند. در چند نقطه از تهران نزاع رخ داد و از میدان فوزیه (امام حسین) تا خیابان نیروی هوایی به طور ممتد صدای تیراندازی به گوش می رسید. در حالی که مردم به سمت دوشان تپه حرکت می کردند، عده ای از همافران در منزل امام خمینی (ره) پناه گرفتند.
- گزارش روزنامه های تهران حکایت از کشته و زخمی شدن صدها تن در درگیریهای دوشان تپه داشت. در این زمان آیت الله محمود طالقانی به نمایندگی از امام (ره) از یگانهای نظامی خواست به پادگانهای خود بازگردند و به درگیریها خاتمه دهند.
- از پیش از ظهر روز 21 بهمن مذاکرات میان فرماندهان ارتش و رهبران انقلابیون آغاز شد، اما زد و خوردها در نقاط مختلف تهران ادامه داشت؛ پادگان سلطنت آباد در شمال تهران به تصرف انقلابیون در آمد.
- درب زندان اوین توسط مردم به روی زندانیان رژیم پس از سالها گشوده شد.
- در ساعت 2 بعد از ظهر 21 بهمن، از رادیو اعلامیه شماره چهل فرمانداری نظامی تهران پخش شد. فرمانداری نظامی با ریاست سپهبد رحیمی در این اعلامیه ساعات منع عبور و مرور را از ساعت 30/16 تا 5 بامداد اعلام کرد و در اعلامیه بعد این زمان تا 12 ظهر 22 بهمن تمدید گردید.
- امام خمینی (ره) در حالی که بیمار بود، طی اعلامیه ای به مردم هشدار داد و اعلام نمود: «به دستور فرماندار نظامی وقعی نگذارید و به خیابانها بیایید چرا که گاردیها و فرماندار نظامی توطئه کرده اند تا با استفاده از نبودن مردم، همافران را تار و مار کنند.»
- پس از اعلام سفارش امام (ره) مردم به خیابانها ریخته و در هر گوشه ای از شهر سنگری بر پا شد. ده ها هزار تن از مردم در خیابان فرح آباد، پشت کیسه های شن و خاک سنگر گرفتند.
- در ساعت 5/4 بعدازظهر کلانتری تهران نو ـ پس از پنج ساعت زد و خورد شدید بین مأمورین گارد و مردم ـ سقوط کرد و مردم و گاردی ها در این زد و خورد چندین کشته و مجروح داشتند . از این پس، کلانتری ها یکی پس از دیگری به دست مردم ساقط شدند.
- در ساعت 6 بعدازظهر روز 21 بهمن بختیار در جلسه شورای امنیت ملی با فرماندهان ارتش شرکت کرد و از آنان خواست با شدت تمام مقررات حکومت نظامی را اجرا کنند. او حتی دستور داد منطقه اطراف پادگان دوشان تپه بمباران شود و در همان جلسه دستور دستگیری سران انقلاب را صادر کرد.
- علیرغم این خطرها تهران بیدار بود و مردم به فرمان رهبر انقلاب، بی اعتنا به حکومت نظامی در خیابانها سر کردند. از آنجا که این خبر در میان مردم شایع شده بود نیروهای ارتش از شهرهایی همچون قزوین به سوی تهران در حرکتند، مردم شهرهای اطراف تهران از خانه های خود بیرون آمده و در خیابانها و جاده ها مشغول حفر خندق و ایجاد مانع شدند تا بدین وسیله از پیشروی نیروهای نظامی به سوی تهران ممانعت کنند.
در شهر تهران نیز وسایط نقلیه بزرگ و اتوبوس های شرکت واحد تا آنجا که توانستند شاهراهها و خیابان های بزرگ را مسدود کردند تا از این طریق مانع رفت و آمد ماشین های نظامی و تانک ها بشوند.
- صبح روز 22 بهمن 1357 فرماندهان ارتش آماده می شوند تا در جلسه شورای عالی ارتش در ستاد کل بزرگ ارتشتاران حاضر شوند. مهمترین این افراد عبارت بودند از: عباس قره باغی، جعفر شفقت، حسین فردوست، هوشنگ حاتم، ناصر مقدم، احمدعلی محققی، امیرحسین ربیعی، کمال حبیب اللهی و عبدالعلی بدره ای.
جلسه با سخنان ارتشبد قره باغی آغاز شد که طی آن به تشریح وضعیت نیروهای ارتش و مشکلات آنها پرداخت. عبدالعلی بدره ای فرمانده نیروی زمینی از کمبود نیروهای تحت امرش برای کمک به فرمانداری نظامی و جلوگیری از ورود گردان پیاده لشکر قزوین پرده برداشت. آنچه در این جلسه گفته شد، همه حکایت از ناتوانی ارتش در برابر موج خروشان انقلاب داشت. سرانجام در ساعت10:20 صبح تصمیم گرفته شد که ارتش اعلام بی طرفی کند.
- نصیری، رییس ساواک، سالار جاف، قاتل مردم کردستان و سپهبد رحیمی، توسط مردم بازداشت شدند.
- سپهبد بدره ای، فرمانده نیروی زمینی، محمد امین و بیگلری، جانشین فرماندهی گارد، به هلاکت رسیدند.
- در ساعت 1:15 بعدازظهر اعلامیه ارتش مبنی بر بی طرفی از رادیو پخش شد. شورای عالی ارتش در این اعلامیه از سربازان خواست تا به پادگان ها باز گردند.
- فرماندهان نیروهای سه گانه ارتش با حضور در خدمت امام خمینی، استعفای خود را تقدیم کردند.
- با مراجعه به منزل حضرت امام، گروه های مسلح پشتیبانی خود را از امام اعلام کردند.
- امام خمینی (ره) در پیامی خطاب به ملت ایران از آنان خواست در عین هوشیاری و مراقبت و آمادگی برای در هم کوبیدن هر نوع حمله تازه ای از سوی ارتش، از حمله، آزار و درگیری با آنها در پادگانهایشان خودداری شود.
- نمایندگان مجلس شورای ملی به سفارش جواد سعید رئیس مجلس به طور دسته جمعی استعفا دادند.
- مراکز حساس دولتی، یکی یکی به تصرف انقلابیون در آمد.
- رادیو تهران که از ساعت 11 ظهر 22 بهمن در محاصره نیروهای مردمی قرار داشت، در ساعت 2 بعدازظهر کاملاً در اختیار آنان قرار گرفت.
- اولین کلامی که از رادیو پخش شد و به گوش مردم رسید نوید فتح این مرکز را می داد: «توجه بفرمائید، توجه بفرمایید. اینجا تهران صدای راستین ملت ایران، صدای انقلاب است»
- در ساعت 5:45 پیام امام خمینی (ره) از رادیو پخش شد و امام در این پیام مردم را از اعمال غیرقانونی برحذر داشت.
- بعدازظهر 22 بهمن روزی دیگر بود. سپهبد رحیمی فرماندار نظامی تهران و معاونش اولین افرادی بودند که توسط مردم دستگیر و به مدرسه رفاه آورده شدند.
- پس از سقوط پادگان جمشیدیه در ساعت 7 بعدازظهر، نیک پی، منصور روحانی و نصیری رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) که در آنجا تحت نظر قرار داشتند توسط مردم دستگیر شدند.
- طبق آنچه که در روزنامه ها نوشتند در حوادث روزهای 21 و 22 بهمن 654 نفر شهید و هزاران نفر مجروح شدند.
- وقایع انقلاب آن قدر سریع بود که حتی مقامات آمریکایی در آخرین روزها نمی دانستند انقلاب پیروز شده است. اتاق عملیات کاخ سفید از طرف برژینسکی، تلفنی از سالیوان می پرسید: آیا هنوز اماکن کودتا وجود دارد؟!

---

منبع :آرشیو روزنامه صبح صادق(شماره437)

نوشته شده در جمعه 90/11/21ساعت 11:20 عصر توسط رز سفید نظرات ( ) |